De CEO van Staatsolie heeft recent in het programma van ABC toegelicht wat de term “in cash” in olie- en gascontracten betekent. Dit, aan de hand van de uitspraak gedaan door advocaat Spong. Hieronder het fragment:
De CEO benadrukte terecht dat het internationaal gaat om gewone, traceerbare bankoverschrijvingen, en dus niet om contant geld of ondoorzichtige transacties. Hieronder de uitleg van de CEO.
Die uitleg is correct, en het is goed dat de samenleving deze verduidelijking nu heeft gehoord.
Maar achter deze technische toelichting schuilt een belangrijker vraagstuk — een ethisch vraagstuk — dat niet wordt besproken.
Hoewel “in cash” internationaal een vaste juridische term is, blijft het woord voor het brede publiek verwarrend, omdat het in het dagelijks taalgebruik juist wél wordt geassocieerd met contant geld, enveloppen en onzichtbare betalingen. Dat verschil in betekenis is niet nieuw. Multinationals en overheden wéten al jaren dat deze terminologie bij burgers tot misverstanden leidt. Hieronder een kort fragment van advocaat Spong
En precies dáár wringt het.
De vraag is niet: wat betekent het internationaal?
De vraag is:
als je weet dat een term in jouw samenleving verkeerd wordt begrepen, waarom blijf je die dan gebruiken?
En nog specifieker:
waarom kies je niet voor woorden die elke ruimte voor twijfel uitsluiten?
Want de realiteit is simpel:
Het kost niets — helemaal niets — om “in cash” te vervangen door:
- “betaling via bankoverschrijving”,
- “monetaire betaling via traceerbare bankfondsen”, of
- “financiële betaling (niet in goederen)”.
Deze termen voorkomen misinterpretatie volledig.
Toch gebeurt dat niet.
En dat is geen technisch, maar een ethisch probleem.
Waarom deze vaagheid schadelijk is
Of men het nu wil toegeven of niet:
Wanneer een overheid kiest voor termen die publiekelijk dubbelzinnig zijn, opent dat de deur voor:
- wantrouwen
- politieke manipulatie
- fouten in communicatie
- en ja, in het slechtste geval: corruptiepraktijken
Niet omdat de term op zichzelf corrupt is, maar omdat vaagheid altijd ruimte schept — ruimte waar kwaadwillenden misbruik van kunnen maken.
Een integere overheid zou die ruimte moeten willen dichten, niet openlaten.
Waarom multinationals het óók beter weten
Het argument dat internationale oliebedrijven vasthouden aan standaardcontracten is begrijpelijk, maar niet overtuigend — en zeker niet ethisch te rechtvaardigen.
Multinationals:
- Moeten of behoren te weten dat “in cash” verkeerd wordt begrepen;
- Moeten of behoren te weten dat het wantrouwen creëert;
- Moeten of behoren te weten dat lokale overheden regelmatig met integriteitsproblemen kampen;
- en moeten of behoren te weten dat heldere taal in ieders belang is.
Het idee dat rond gaat dat multinationals “de regering niet willen beledigen” door duidelijke taal voor te stellen, is geen reden — het is een excusestructuur. Want transparantie is nooit beledigend. Onduidelijkheid wel.
Daarom dragen zowel de multinationals als de overheid verantwoordelijkheid voor het in stand houden van verwarring. Niet per se om corruptie te plegen, maar wel omdat ze ruimte laten waar die ruimte niet zou mogen bestaan.
De samenleving wordt alleen sterker met een taal die geen ruimte laat voor twijfel
Als we werkelijk transparantie, vertrouwen en integriteit in de extractieve sector willen opbouwen, moet er één simpele regel gelden:
Gebruik woorden die iedereen begrijpt, niet alleen juristen en internationale consultants.
Want wanneer een eenvoudig alternatief bestaat dat elke misinterpretatie kan uitsluiten, maar bewust niet wordt gekozen, dan wordt vaagheid geen toevalligheid meer — maar een keuze.
En in een sector waar miljarden omgaan en waar publieke middelen op het spel staan, hoort die keuze altijd te vallen in het voordeel van duidelijkheid.
De uitleg van de CEO was nodig.
Maar de volgende stap is belangrijker:
heldere, ondubbelzinnige contracttaal die geen ruimte laat voor twijfel — noch voor misbruik.
Rumi Knoppel